
Από Ι. Δεκουλάκου, «Πάτρα. Οδός Ερμού 80-82», ΑΔ 31 [1976], Β1, πίν. 80δ.
![]() |
Πάτρα, Αρχαιολογικό Μουσείο. |
![]() |
- |
![]() |
Λευκό μάρμαρο. |
![]() |
- |
![]() |
Το 1976 στην επίχωση του πεζοδρομίου εμπρός από το οικόπεδο της οδού Ερμού αρ. 80-82 στο κέντρο της Πάτρας (βόρειο αρχαίο νεκροταφείο· Δεκουλάκου 1976, 102). |
![]() |
Άγνωστος (σε κάποιο επιτύμβιο κτήριο-μαυσωλείο σε όμορο οικόπεδο της περιοχής). |
![]() |
Εποχή Αντωνίνων. |
![]() |
Παραλλαγή του τύπου «Formia». |
![]() |
- |
![]() |
Άγνωστη. |
![]() |
Όχι. |
![]() |
Παναγιώτης Κωνσταντινίδης |
![]() |
2024-09-12 |
![]() |
Περιγραφή - Σχόλια:
Σώζεται μόνο ο άνω κορμός του ανδριάντα έως την αρχή των μηρών (ο αριστερός καρπός σπασμένος). Η κεφαλή ήταν ένθετη. Η πτυχολογία των ενδυμάτων βαθιά και «σκληρή», δουλεμένη εκτεταμένα με το τρυπάνι. Μικρές θραύσεις και απολεπίσματα παρατηρούνται κατά τόπους στην επιφάνεια του μαρμάρου, ιδίως κατά μήκος των πτυχών των ενδυμάτων. Εικονίζεται ιστάμενη, μετωπική γυναικεία μορφή, που φορά ποδήρη χιτώνα και ευρύ ιμάτιο που τυλίγεται σφιχτά γύρω από το σώμα. Ειδικότερα, το ιμάτιο τυλίγεται με έναν αρκετά πολύπλοκο τρόπο γύρω από το σώμα ακολουθώντας μία παραλλαγή του αγαλματικού τύπο της λεγόμενης «Formia». Συγκεκριμένα, το ιμάτιο διπλώνεται σφιχτά κάτω από το στήθος, ενώ η πρόσθια παρυφή του δημιουργεί ένα χαρακτηριστικό τριγωνικό σχήμα κατά την πορεία του από τον δεξιό ώμο προς τον ελαφρώς καμπτόμενο αριστερό πήχη (περιλαμβάνοντας όλο το δεξί χέρι εκτός από τον καρπό). Στο σημείο αυτό η παρυφή του πέφτει πάνω στον αριστερό πήχη, αφήνοντας ακάλυπτο τον καρπό. Τα δάχτυλα του λυγισμένου δεξιού χεριού συγκρατούν στο ύψος του λαιμού την παρυφή του ιματίου που κατεβαίνει από την αριστερή πλευρά του λαιμού. Ο ανδριάντας μπορεί να χρονολογηθεί στην εποχή των Αντωνίνων με βάση στιλιστικά παράλληλα (πρβλ. τον ανδριάντα Γ145 από τη Σπάρτη). Η χρονολόγηση του ανδριάντα στην περίοδο των Αντωνίνων το αποσυνδέει από το μαυσωλείο του 1ου αι. μ.Χ. που ανασκάφηκε στο οικοπέδο της οδού Ερμού αρ. 80-82 (I. Dekoulakou, «Monumenti delle necropolis di Patrasso durante il dominio romano», στο Patrasso colonia di Augusto e le trasformazioni culturali, politiche ed economiche della Provincia di Acaia agli inizi dell'età imperiale romana: atti del Convegno internazionale, Patrasso 23-24 marzo 2006, Atene 2009, 191-196, εικ. 21-24· βλ. και Γ67). Δεν αποκλείεται να προέρχεται από ένα ανάλογο ταφικό κτίσμα-μαυσωλείο που διακοσμούνταν με ολόσωμους εικονιστικούς ανδριάντες, το οποίο βρίσκεται σε όμορα οικόπεδα και δεν έχει ακόμα αποκαλυφθεί.
Βιβλιογραφία:
Ι. Δεκουλάκου, «Πάτρα. Οδός Ερμού 80-82», ΑΔ 31 (1976), Β1, 102 πίν. 80δ· A. Filges, Standbilder jugendlicher Göttinnen, Köln-Weimar-Wien 1997, 162 σημ. 640 αρ. 10· Ν. Καζακίδη, «Ένα οικογενειακό σύνταγμα ανδριάντων της εποχής του Κλαυδίου και το γυμνάσιο στη Σικυώνα», στο Θ. Στεφανίου-Τιβερίου, Π. Καραναστάση, Δ. Δαμάσκος (επιμ.), Κλασική παράδοση και νεωτερικά στοιχεία στην πλαστική της ρωμαϊκής Ελλάδας. Πρακτικά διεθνούς συνεδρίου, Θεσσαλονίκη, 7-9 Μαΐου 2009, Θεσσαλονίκη 2012, 206 σημ. 45 (θα πρέπει να εξεταστεί το ενδεχόμενο ο παρών ανδριάντας και ο ανδριάντας Γ67 να προέρχονται από τον γλυπτό διάκοσμο κοινού επιτύμβιου μνημείου)· S. Tuccinardi, «Sculture romane da Formia. Una proposta di lettura in contest», στο C. Capaldi, C. Gasparri (επιμ.), Complessi monumentali e arredo scultoreo nella Regio I Latium et Campania: nuove scoperte e proposte di lettura in contest. Atti del convegno internazionale, Napoli, 5 e 6 dicembre 2013, Napoli 2017, 61 σημ. 88· Π. Κωνσταντινίδης, Γυναικείοι δυναστικοί εικονιστικοί ανδριάντες αυτοκρατορικής περιόδου από την Ελλάδα (τέλη 1ου αι. π.Χ. – 5ος αι. μ.Χ.), Αθήνα 2024, 223, σημ. 185.