Η κεφαλή σώζεται έως την αρχή του λαιμού. Το πρόσθιο τμήμα του προσώπου είναι θραυσμένο και ισχυρά διαβρωμένο σχεδόν στο σύνολό του (διακρίνονται μόνο ελαφρά το δεξί αμυγδαλόσχημο μάτι και η εσωτερική γωνία του αριστερού). Τα πλάγια του προσώπου διασώζουν τις φουσκωμένες λείες παρειές, ενώ σώζονται επίσης και τα μικρά αυτιά. Μικρές θραύσεις και απολεπίσεις παρατηρούνται κατά τόπους στην επιφάνεια του μαρμάρου (ιδίως στα πτερύγια των αυτιών). Η κόμμωση διατηρείται σε σχετικά καλή κατάσταση. Την περιοχή κατά μήκος του άνω τμήματος του κρανίου από το κέντρο του μετώπου ως τον αυχένα καταλαμβάνει ευρεία κοτσίδα (η υφή των επιμέρους βοστρύχων δηλώνεται με εγχάραξη αλληλοσυμπλεκόμενων πλάγιων γραμμών). Στα πλάγια η κόμμωση διαρθρώνεται σε «φέτες», ακολουθώντας τη λεγόμενη «πεπονοειδή» διάταξη (η υφή των βοστρύχων αποδίδεται με επιφανειακή εγχάραξη παράλληλων γραμμών). Στο πίσω μέρος της κεφαλής λεπτή κοτσίδα ενώνει τα πλάγια τμήματα της κεφαλή πάνω από την κεντρική κοτσίδα κατά μήκος του άνω τμήματος του κρανίου. Καθ’ όσον γνωρίζω, η διαμόρφωση αυτή δεν βρίσκει ακριβή παράλληλα. Η ευρύτερη διαμόρφωση της κόμμωσης, με κεντρική κοτσίδα ξεκινώντας από τη χωρίστρα και κατά μήκος του άνω τμήματος του κρανίου που συνδυάζεται με πεπονοειδή κόμμωση, είναι τυπικό χαρακτηριστικό νεαρής ηλικίας ήδη από την κλασική περίοδο (για πολυάριθμα παραδείγματα βλ. Γ. Δεσπίνης, Άρτεμις Βραυρωνία. Λατρευτικά αγάλματα και αναθήματα από τα ιερά της θεάς στη Βραυρώνα και την Ακρόπολη της Αθήνας, Αθήνα 2010, 115-117· πρβλ. επίσης την κόμμωση των δύο νεαρών θυγατέρων του Μάρκου Αυρηλίου από το Νυμφαίο της Ολυμπίας, Π. Κωνσταντινίδης, Γυναικείοι δυναστικοί εικονιστικοί ανδριάντες αυτοκρατορικής περιόδου από την Ελλάδα [τέλη 1ου αι. π.Χ. – 5ος αι. μ.Χ.], Αθήνα 2024, 465-468, αρ. κατ. Γ34-Γ35, εικ.706-709, 717-719). Ο ευρύτερος αυτός τύπος κόμμωσης ταιριάζει απόλυτα στο νεαρό της εικονιζόμενης μορφής, ένα κορίτσι περίπου 10 ετών. Ο Α. Πάντος, με βάση τα κοντινότερα παράλληλα της κόμμωσης, χρονολογεί την κεφαλή στις αρχές της ηγεμονίας του Αυγούστου, και αναγνωρίζει σε αυτή, λόγω και της εγγύτητας του ιερού της Δήμητρας και της Κόρης, έναν παῖδα ἀφ’ἐστίας, το θηλυκό αντίστοιχο των πορτρέτων αγοριών που μας σώζονται, αποδίδοντας έτσι τις ιδιαιτερότητες της κόμμωσης στο πίσω μέρος του κρανίου (συμπεριλαμβανομένης της ιδιαίτερης απόδοσης της πλατιάς κεντρικής κοτσίδας) στη θρησκευτική σημασία μιας ειδικής κόμμωσης (βλ. αναλυτικά Pantos 1989, 198-201· το πορτρέτο θα είχε ανιδρυθεί είτε στο ιερό της Ελευσίνας είτε στο ταφικό μνημείο του κοριτσιού, κατά μήκος της Ιεράς Οδού). Αν και η κόμμωση δεν βρίσκει ακριβή παράλληλα, η αναγνώριση του κοριτσιού ως ενός παιδός ἀφ’ἐστίας, κατά τη γνώμη μας δεν είναι πιθανή λόγω της απουσίας του στεφανιού μυρτιάς (ή έστω του στροφίου). Όπως γνωρίζουμε από τις πηγές, οι παίδες ἀφ’ἐστίας, ήταν κορίτσια και αγόρια, δύο κάθε χρόνο, που επιλέγονταν να εκπροσωπήσουν ολόκληρη την πόλη στα Μυστήρια (τη δαπάνη μύησής τους κάλυπτε επίσης η πόλη)· όμως όλα τα σωζόμενα πορτρέτα (αγοριών) που μας σώζονται φέρουν στεφάνι μυρτιάς (βλ. αναλυτικά με όλες τις πηγές K. Clinton, «The Sacred Officials of the Eleusinian Mysteries», TAPS 63 [1974], 98-114· βλ. και K. Fittschen, Privatporträts mit Repliken. Zur Sozialgeschichte römischer Bildnisse der mittleren Kaiserzeit, Wiesbaden 2021, 197-198 αρ. 121 για την αναγνώριση του πρώιμου σεβήρειου πορτρέτου κοριτσιού με πεπονοειδή κόμμωση και στεφάνι μυρτιάς Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο αρ. ευρ. 4917 ως ενός παιδός ἀφ’ἐστίας). Ίσως να μπορούμε να αναγνωρίσουμε στην κεφαλή της Ελευσίνας ένα πορτρέτο κοριτσιού από επιφανή οικογένεια της Ελευσίνας που αφιερώθηκε στο ιερό, ή εξίσου πιθανό, στεκόταν στο επιτύμβιο μνημείο της κατά μήκος της Ιεράς Οδού, πολύ κοντά στην οποία και βρέθηκε.
Α. Λιάνγκουρας, «Ελευσίνα, οδός Κελεού 8», ΑΔ 29 [1973/1974], Β1, 70· P. Pantos, «Der Kopf einer Mädchenstatuettea us Eleusis», AM 104 (1989), 197-201, πίν. 32-33 (πρώιμη περίοδος του Αυγούστου· παῖς αφ’ ἐστίας).
