ΓΛΥΠΤΟ

Γυναικεία εικονιστική κεφαλή Γ101

Πρόσθια όψη.

Από Α. Ντάτσουλη – Σταυρίδη, «Πορτραίτα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου», ΑΕ 1983, πίν. 70γ.

  Μουσείο / Τόπος Φύλαξης: Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
  Αρ. Ευρ.: 2141
  Υλικό: Λευκό λεπτόκοκκο πεντελικό μάρμαρο.
  Διαστάσεις: Ύψ. 0,275μ., πλ. 0,215μ., πλ. 0,161μ. (κρόταφοι), πάχος 0,182μ.
  Τόπος εύρεσης: Στο Ηραίο του Άργους (κατά την ανασκαφή του «Δυτικού Κτηρίου» - Waldestein 1902, 141).
  Αρχικός Τόπος Τοποθέτησης: Στο Ηραίο του Άργους.
  Χρονολόγηση: Περίοδος Αδριανού.
  Αγαλματικός Τύπος: -
  Τάση Απεικόνισης Κεφαλής: Η κόμμωση ακολουθεί σύγχρονα πρότυπα μόδας («ModeFrisur»), ενώ το πρόσωπο εμφανίζει ανάμειξη ιδεαλιστικών και ατομικών φυσιογνωμικών χαρακτηριστικών.
  Δημόσια Παρουσία (ιδιότητα): Άγνωστη (ιέρεια της Ήρας λόγω του στροφίου;).
  Ενεπίγραφο Βάθρο: Όχι.
  Συγγραφέας: Παναγιώτης Κωνσταντινίδης
  Ημ. Δημιουργίας: 2024-09-14
  Τελ. Ενημέρωση:

Περιγραφή - Σχόλια:

Σώζεται το πρόσθιο τμήμα της κεφαλής, μεγέθους μεγαλύτερο του φυσικού, από το ύψος του στόματος έως την κορυφή του κρανίου. Πίσω θραυσμένο διαγώνια. Απολεπίσεις και μικρότερες αποκρούσεις παρατηρούνται σε όλη την επιφάνεια του μαρμάρου, ιδιαίτερα στην περιοχή των φρυδιών. Το σύνολο σχεδόν της μύτης θραυσμένο (διατηρούνται μόνο οι τρυπανιές των ρουθουνιών). Τα μάτια είναι αμυγδαλόσχημα, με πλατιά βλέφαρα και δηλωμένη την ίριδα και την κόρη (η τελευταία με βαθιά τρυπανιά). Οι κάπως τονισμένες ρινοπαρειακές αύλακες αποτελούν πιθανότατα ατομικό χαρακτηριστικό της εικονιζόμενης. Πέντε διμερείς πλεξίδες καλύπτουν περιμετρικά το κρανίο, διαταγμένες η μία πάνω από την άλλη, ξεκινώντας από το ύψος του μετώπου. Η εξόγκωση κυκλοτερούς διατομής στο ύψος της τρίτης πλεξίδας (κατά τόπους θραυσμένης) πιθανότατα αποτελεί στρόφιον. Η υφή των βοστρύχων στην επιφάνεια των πλεξίδων αποδίδεται με λοξές εγχαράξεις. Μικρός μηνοειδής βόστρυχος αποσπάται από την κύρια κόμμωση στην περιοχή μπροστά από τα αυτιά. Η κόμμωση ανήκει στον ευρύτερο τύπο της λεγόμενης “TurbanFrisur” (για τον τύπο βλ. K. Fittschen, “Über die Haartrachten von Kaiserinnen und Bürgerinnen in der mittleren Kaiserzeit”, ÉtTrav 25 [2012], 110-114· πρβλ. επίσης τις κεφαλές Γ30 και Γ40). Την απουσία βοστρύχων κάτω από τις πλεξίδες περιμετρικά του προσώπου βλέπουμε ξανά στην εικονιστική προτομή του Μουσείο Καπιτωλίου (Palazzo dei Conservatori Fasti Moderni III 15) αρ. ευρ. 863: K. Fittshen, P. Zanker, Katalog der römischen Porträts in den Capitolinischen Museen und den anderen kommunalen Sammlungen der Stadt Rom III, Mainz am Rhein 1983, 62-63, αρ. κατ. 84, πίν. 105-106, ύστερη αδριάνεια περίοδος. Στην περίοδο του Αδριανού θα πρέπει να χρονολογηθεί και η κεφαλή του Ηραίου. Κατά τον C. Waldestein (1902, 141-142, εικ. 72) η κεφαλή ανήκε σε ένα (κατά τον ίδιο καθιστό) άγαλμα, από το σώμα του οποίου σώζονται ακόμα πέντε θραύσματα.

Βιβλιογραφία:

C. Waldstein, The Argive Heraeum I, Boston 1902, 141-142 (III), εικ. 72∙ Π. Καστριώτης, Γλυπτά του Εθνικού Μουσείου: κατάλογος περιγραφικός, Εν Αθήναις 1908, 366, αρ. 2138-2159∙ Α. Ντάτσουλη–Σταυρίδη, «Πορτραίτα του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου», ΑΕ 1983, 203-204, αρ. 2141, πίν. 70γ-δ (επί Αδριανού).