Περιγραφή - Σχόλια:

Σώζεται η κεφαλή με την αρχή του λαιμού στο πίσω μέρος. Λείπουν η μύτη και η περιοχή του στόματος. Θραυσμένη αρκετά είναι η αριστερή πλευρά της κεφαλής, ενώ μικρότερες θραύσεις παρατηρούνται κατά τόπους στην επιφάνεια του μαρμάρου, ιδίως στην κόμη περιμετρικά του μετώπου. Η επιφάνεια του μαρμάρου επίσης έντονα διαβρωμένη. Εικονίζεται νεαρή γυναίκα με εύσαρκες παρειές και μικρά, αμυγδαλόσχημα μάτια με πλατιά βλέφαρα. Το περίγραμμα των ματιών και η ίριδα αποδίδονται με εγχάραξη, ενώ χρήση τρυπανιού παρατηρείται στους κανθούς και την κόρη των ματιών. Το κεφάλι καλύπτεται από το ιμάτιο. Η κόμη χωρίζεται στην κορυφή του μετώπου σε δύο ίσα μέρη, που χτενίζονται προς τα πίσω με ελαφρούς επιπεδόγλυφους κυματιστούς βοστρύχους. Στον αυχένα διακρίνεται στρεπτός πλόκαμος. Η κεφαλή είναι – καθόσον γνωρίζω - γνωστή μόνο από μία φωτογραφία μικρού μεγέθους, γεγονός που καθιστά τη χρονολόγησή της δύσκολη (non vidi). Terminus post quem για την κατασκευή της είναι η ηγεμονία του Αδριανού, λόγω της εγχάρακτης απόδοσης της κόρης και της ίριδας. H κάλυψη της κεφαλής με ιμάτιο δεν αποτελεί βέβαιη ένδειξη για την ταύτιση της εικονιζόμενης με ιέρεια, αφού η κάλυψη της κεφαλής στην ελληνική τέχνη είναι γνωστή αφενός από πολλούς αγαλματικούς τύπους (όπως ενδεικτικά εκείνος της «Μεγάλης Ηρακλειώτισσας»), αφετέρου δεν αποτελεί αποκλειστικό εικονογραφικό μοτίβο ιερειών (αρκετές βέβαιες απεικονίσεις τους δεν φέρουν καλυμμένη την κεφαλή – βλ. Α. Μάντης, Προβλήματα της εικονογραφίας των ιερειών και των ιερέων στην αρχαία Ελληνική τέχνη, Αθήνα 1990· J.B. Connely, Portrait of a Priestess. Women and Ritual in Ancient Greece, Princeton/Oxford 2007· I. Leventi, “Godlike Images. Priestesse in Greek Sculpture” στο R. Morais, D. Leao, D. Rodriguez-Perez επιμ., Greek Art in Motion. Studies in Honour of Sir John Boardman on the Occasion of his 90th Birthday, Oxford 2019, 69-77), αλλά ένδειξη τόσο θεοσέβειας, όσο και ευρύτερα κοινωνικής αξιοπρέπειας και αιδούς (βλ. και Th. Stephanidou-Tiveriou, «Les héros de Palatiano. Une nouvelle proposition de restitution et d’interprétation du groupe statuaire», BCH 133.1 [2009], 361).

Βιβλιογραφία:

Π. Θέμελης, Αρχαία Μεσσήνη, Ιστορία - Άνθρωποι – Μνημεία, Αθήνα 2010, 342 (ιέρεια· σχετίζεται με την τελευταία ρωμαϊκή φάση της κρήνης, β´ μισό του 3ου αι. μ.Χ.)· Π. Θέμελης, Αρχαία Μεσσήνη, Αθήνα 2014, 154, εικ. 186 (ιέρεια· σχετίζεται με την τελευταία ρωμαϊκή φάση της κρήνης, β´ μισό του 3ου αι. μ.Χ.)· P. Themelis, «The Sculpture of Messene», στο O. Palagia (επιμ.), Handbook of Greek Sculpture, Berlin 2019, 567, εικ. 18.22 (β´ μισό του 3ου αι. μ.Χ.)· Π. Κωνσταντινίδης, Γυναικείοι δυναστικοί εικονιστικοί ανδριάντες αυτοκρατορικής περιόδου από την Ελλάδα (τέλη 1ου αι. π.Χ. – 5ος αι. μ.Χ.), Αθήνα 2024, 166 σημ. 235.