
Από Ν. Καλτσάς, Αρχαία Μεσσήνη, Αθήνα 1989, εικ. 20.
![]() |
Μεσσήνη, Αρχαιολογικό Μουσείο. |
![]() |
262 |
![]() |
Λευκό μάρμαρο. |
![]() |
Ύψ. 0,26μ. |
![]() |
Άγνωστος (τυχαίο εύρημα από το χωριό Αρσινόη). |
![]() |
Άγνωστος. |
![]() |
Τρίτο τέταρτο του 2ου αι. μ.Χ. (πιθανότατα γύρω στο 166 μ.Χ.). |
![]() |
- |
![]() |
H κόμμωση ακολουθεί ευρύτερα σύγχρονα αυτοκρατορικά εικονογραφικά πρότυπα («ModeFrisur»), ενώ το πρόσωπο είναι ιδεαλιστικό. |
![]() |
Άγνωστη. |
![]() |
Όχι. |
![]() |
Παναγιώτης Κωνσταντινίδης |
![]() |
2024-09-15 |
![]() |
Περιγραφή - Σχόλια:
Διατηρείται η κεφαλή με μικρό τμήμα του λαιμού στο πίσω μέρος. Θραυσμένη είναι η μύτη, το στόμα (στο κέντρο) και το πιγούνι. Τα μάτια, όπως και το πρόσωπο, αλλά και όλο το πρόσθιο και αριστερό τμήμα της κεφαλής μαζί με την κόμμωση είναι ισχυρά διαβρωμένα. Εικονίζεται νεαρή γυναίκα με ωοειδές εύσαρκο πρόσωπο, στενό μέτωπο, στενά αμυγδαλόσχημα μάτια με πλατιά βλέφαρα και λεπτά τοξωτά φρύδια. Ίχνη στην επιφάνεια του ματιών υποδεικνύουν ότι η κόρη αποδίδεται με βάθυνση και η ίριδα με χάραξη. Επιπλέον, διακρίνεται και ο δακρυικός πόρος. Χωρίζεται στην κορυφή του μετώπου σε δύο ίσα μέρη (εκατέρωθεν της χωρίστρας υπάρχουν δύο στενά επίπεδα τμήματα), που χτενίζονται με έντονους κυματισμούς με κατεύθυνση προς τα πίσω. Στο πίσω μέρος μαζεύονται σε κότσο χαμηλά στον αυχένα. Η μάζα της κόμης καλύπτει τα αυτιά, εκτός από τους λοβούς. Μπροστά από κάθε αυτί υπάρχει κυκλοτερής βόστρυχος, ενώ ένας σγουρός πρέπει να υπήρχε στην επιφάνεια του αυχένα, πίσω από το κάθε αυτί. Η υφή των επιμέρους τριχών αποδίδεται με επιμέλεια με το ποντίλι (σώζεται μόνο στο δεξί τμήμα της κόμης). Η κόμμωση ακολουθεί ευρύτερα τον δεύτερο εικονογραφικό τύπο της κόρης της Φαυστίνας της νεότερης, Λουκίλλας, και επομένως θα πρέπει να χρονολογηθεί γύρω στο 166 μ.Χ. (για τον εικονογραφικό τύπο βλ. Fittschen 1982, 79, 78-80).
Βιβλιογραφία:
M. Wegner, R. Unger, «Verzeichnis der Kaiserbildnisse von Antoninus Pius bis Commodus II», Boreas 3 (1980), 22· K. Fittschen, Die Bildnistypen der Faustina minor und die Fecunditas Augustae, Göttingen 1982, 59 σημ. 41· Ν. Καλτσάς, Αρχαία Μεσσήνη, Αθήνα 1989, 35 αρ. 7, εικ. 20 (Φαυστίνα νεότερη, 161-180 μ.Χ.)· Ε. Χιώτη, Αυτοκρατορικά και ιδιωτικά πορτρέτα της εποχής των Αντωνίνων στην Ελλάδα (διδ. διατριβή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Θεσσαλονίκη 2012, 162-163, 358, αρ. κατ. 210, πίν. 169α (τρίτο τέταρτο του 2ου αι. μ.Χ.· επιρροή από τον έβδομο εικονογραφικό τύπο της Φαυστίνας της νεότερης, ουσιαστικά απλοποιημένη εκδοχή του)· Θ. Στεφανίδου-Τιβερίου, Ν. Καλτσάς επιμ., Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Κατάλογος γλυπτών IV.1. Γλυπτά των ρωμαϊκών χρόνων: αυτοκρατορικά πορτρέτα, Αθήνα 2020, 168, 169 σημ. 10 (K. Fittschen· εξαρτάται είτε από τον πέμπτο εικονογραφικό τύπο της Φαυστίνας της νεότερης είτε από τον δεύτερο της Λουκίλλας).